کتابخانه تاریخ
تازه‌های انتشارات سماع قلم
سفرنامه کربلای معلی
سال 1302ق. به ضمیمۀ احوال وآثار مولف
میرزا مهدی بدایع نگار لاهوتی تفرشی
مقدمه و تصحیح: دکتر رسول جعفریان
تازه‌های انتشارات سماع قلم
جواهرالاحکام مصطفوی
فقه‌نامه‌ای پارسی از سده ششم هجری
سراج‌الدین علی بن عثمان اوشی
مقدمه و تصحیح: دکتر رسول جعفریان
تازه‌های انتشارات سماع قلم
نگاهی نو بر زندگی مظفرالدین شاه قاجار
بر اساس اسناد نویافته
شیدا یوسف‌زاده
جرعه‌ای از کتاب
روز چهارشنبه صبحی به حرم مشرّف شدم. عصری جناب مستطاب شیخ جعفر شوشتری دیدن من آمد. تا غروب تشریف داشت. شب‌ها را در ایوان طلا پشت سر جناب مستطاب آقا شیخ هادی نماز می‌کنم. امشب را بعد از نماز تشریف آوردند منزل، با هم شام خوردیم. واقعاً با این سواد و علم و تقدّس، تکفیر او بی‌قاعده است که جناب حاجی میرزا حبیب‌الله رشتی کرده است. گرچه به او مشتبه شده است، لکن خیلی بی‌قاعده و فسق است. چه معنی دارد مرد ملّا را به این کاملی تکفیر کنند؟ تعجب است! فانّهم اهل النّار.
- از کتاب "سفرنامه کربلای معلی سال 1302ق. به ضمیمه احوال و آثار مؤلف" نوشته میرزا مهدی بدایع‌نگار لاهوتی تفرشی به تصحیح و مقدمه دکتر رسول جعفریان
روز جمعه 18، هوا ابر است و قدری بارش می‌آید. حرم رفتم. قایم‌مقام که حاکم است دیدن آمد با نایب. ظهری خوابیدم عصری رفتم با جناب آقا سید احمد دیدن جناب آقا شیخ هادی، نبود. بعد رفتم منزل آقا سید مهدی پسرعموی آقا سید احمد، روضه بود. شب رفتم عقب آقا شیخ هادی نماز خواندم. سر مقبرۀ مرحوم علّامه حلّی رحمه الله تعالی درس گفت. خیلی جمعیت است. بعد آمدم حرم. باد زیاد می‌آید...
اگر پدر، دختر بالغه را به شوی داد بی‌رضای اذن وی، این نکاح موقوف بود به رضای دختر، یعنی به اجازت دختر. اگر خبر به دختر رسید و روا داشت کردۀ پدر را، روا بود، و اگر روا نداشت، برانداخته شود... . اگر خبر به وی دختر رسید، وی بگریست. این گریستنِ وی رد بود یا رضا؟ بنگریم گریستن به آواز است یا آهسته. اگر به آواز است ردّ بود، و اگر آهسته بود، رضا بود.
باز بعضی گفته‌اند از مشایخ که، بنگریم که آب دیده‌اش سرد است یا گرم. اگر گرم است ردّ بود، از بهر آن‌که گرمی آبِ چشم از اندوه بود، لاجرم روا نبود. و اگر سرد بود، رضا بود که سردیِ آبِ چشم از سُرور بود. سرور شادمانی بود، چون از شادی بود، رضا بود.
- از کتاب "جواهرالاحکام مصطفوی - فقه‌نامه‌ای پارسی از سده ششم" نوشته سراج‌الدین علی بن عثمان اوشی به تصحیح و مقدمه دکتر رسول جعفریان
باز امام بکر فضل بخاری رحمة اللّه علیه آورده است که اگر خبر به دختر رسید، خاموش بود، ردّ بود یا رضا؟ گفت: بنگریم که رویش زرد است یا سرخ. اگر سرخ بود رضا بود و اگر زرد شد، رد بود، از بهر آن‌که سرخی از شرم بود و زردی از غم بود. واللّه اعلم...
به نظرآقا تلگراف شود: اسباب ساختن اتومبیل که فرمایش شده بود، حاضر شده است، چندوقت دیگر خواهد فرستاد؟ همچنین اسباب بستنی‌سازی که تلغراف کرده بودید، برده‌اند، بسازند؟ آیا کی خواهید فرستاد؟ تمام این‌ها را بدهند مسیو سیمون که می‌آید، بیاورد.
- از کتاب "نگاهی نو بر زندگی مظفرالدین شاه قاجار" نوشته شیدا یوسف‌زاده
مشاهدۀ تکنولوژی‌های جدید و مظاهر مادی تمدن غرب، همچون دوربین عکاسی، تلفن، ماشین‌آلات صنعتی و ... شاه ایران را، شاید به امید مدرن‌سازی ایران، به دست‌یابی و خرید آنها ترغیب کرد، اگرچه در عمل، بسیاری از این تکنولوژی‌ها کاربرد عملی و عمومی چندانی در ایرانِ آن زمان پیدا نکرد و بسیاری از بین رفت. در منابع تاریخی، به برخی از این خریدها اشاره شده است. مکاتباتی نیز در مراکز نگهداری اسناد دربارۀ این خریدها موجود است که در ادامه به آنها می‌پردازیم...
سرمایه‌گذاری در نشر
انتشارات سماع قلم
فروشگاه کتاب
آثار زیر جهت اطلاع علاقه‌مندان پیشنهاد شده است.
Patristic Literature In Arabic Translation
ترجمه‌های عربی پدران کلیسای یونانی و سریانی را بررسی می‌کند، با تمرکز بر ترجمه‌هایی که در صومعه‌های فلسطین و سینا در قرن‌های 8 تا 10 و در انطاکیه در دوران حکومت بیزانس (969-1084) تولید شده‌اند. این ترجمه های عربی متون پدران روحانی را که در زبان های اصلی گم شده اند حفظ می کنند. آنها اطلاعات مهمی در مورد انتشار و نفوذ میراث پدران روحانی در میان مسیحیان غرب آسیا از قرن هشتم تا کنون ارائه می دهند. بررسی نظام مند ترجمه های پدران روحانی عربی، چراغی بر تحولات اندیشه دینی مسلمانان و یهودیان را روشن می کند.
Kritik der westlichen Philosophie in Iran: Zum geistesgeschichtlichen Selbstverständnis von Muhammad Husayn Tabataba'i und Murtaza Mutahhari
این کتاب به بررسی دو شخصیت مهم تاریخ فکری ایران در قرن بیستم یعنی محمدحسین طباطبایی (۱۹۸۱-۱۹۰۳) و مرتضی مطهری (۱۹۷۹-۱۹۲۰) می پردازد و دیدگاه‌های تاریخی‌شان درباره فلسفه غرب و فلسفه اسلامی را ارائه می‌دهد. همچنین تأثیر عقاید این دو شخصیت بر تفکر ایرانی قبل از انقلاب را شرح می دهد
The Library of Aḥmad Pasha al-Jazzār
فصل‌های جلد اول این کتابخانه را، که یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های تاریخ فلسطین پیش از پایان قرن نوزدهم به شمار می‌رود، در زمینه تاریخی‌اش قرار می‌دهند، مادیات مجموعه را بر اساس مطالعه نسخه‌های خطی موجود و سایر منابع تاریخی بررسی می‌کنند، و محتوای کتابخانه را تحلیل می‌نمایند. جلد دوم شامل فاکسیمیله‌ای از فهرست، نسخه‌ای انتقادی و نمایه است.
History of the Ganja Khanate
با اینکه کلیات تاریخ ایران در قرن هجدهم شناخته شده است، هنوز هم یکی از "ناشناخته‌ترین" دوره‌ها در تاریخ ایران به حساب می‌آید. علاوه بر این، بخش زیادی از آن "تاریخ شناخته شده" به نیمه اول قرن هجدهم مربوط می‌شود که عمدتاً درباره ایران مرکزی و جنوبی است. آذربایجان یکی از مهم‌ترین استان‌های ایران بود، با این حال رویدادهایی که بعد از مرگ نادرشاه در آنجا رخ داد، به خوبی مطالعه نشده‌اند. این موضوع همچنین درباره دوران خان‌های خودمختار قفقاز بین سالهای ۱۷۴۹ تا ۱۸۰۶ صدق می‌کند که تاریخ آن عمدتاً در منابع روسی موجود است. درست‌تر اینکه، تاریخ گنجه یکی از کمتر شناخته‌شده‌ها در بین این موضوعات است.
Feudal Relations in Iran, Azerbaijan & Armenia, 1500-1900
روابط فئودالی در ایران، آذربایجان و ارمنستان، ۱۵۰۰-۱۹۰۰، که برای اولین بار توسط محقق و تاریخ‌نگار برجسته ویلم فلور از روسی به فارسی ترجمه شده، یک دستاورد بزرگ در درک ما از توسعه اجتماعی-اقتصادی و سیاسی ایران است. این کتاب برای همه کسانی که به تاریخ ایران و قفقاز در این دوره علاقه‌مند هستند، یک مطالعه ضروری است.
Irrationalities in Islam and Media in Nineteenth-Century Iran
این کتاب برای اولین بار به مسائل فرهنگی می پردازد. تاریخ رسانه در ایران قرن نوزدهم، تاریخی که به چگونگی استقبال از فنون مدرن بازنمایی و ارتباط در جامعه شیعی ایران می پردازد. این تاریخچه استقبال در عکاسی مذهبی، اصلاحات نظامی، نمایشنامه های شور ایرانی، پزشکی شیعه و فرهنگ رو به رشد تلگراف بررسی می شود. رابطه مشکل‌ساز بین اسلام اسلامی و رسانه‌های قرن نوزدهم، به‌ویژه از دریچه اولین دانشکده پلی‌تکنیک (د.ر الفنون، 1851) در ایران مفهوم‌سازی و زمینه‌سازی می‌شود. این دانشکده به عنوان یک آزمایشگاه رسانه مفهومی است که در آن حوزه فناوری در ایران به طور اساسی در حال دگرگونی بود. در سنین نیز زمینه سازی می شود.
and Nathal Dessing
Leiden Studies in Islam and Society
مجموعه Leiden Studies in Islam and Society (LSIS) نمایانگر سنت دیرینه دانشگاه لیدن در پژوهش و انتشار آثار در حوزه مطالعات اسلام و فرهنگ‌های مسلمان در آکادمی غربی است. از همان ابتدا، رویکردهای زبان‌شناسی و تاریخی در این زمینه برجسته بوده‌اند و بعدها به مطالعات انسان‌شناسی جوامع مسلمان گسترش یافته‌اند.
این مجموعه جدید، نتیجه همکاری بین مرکز مطالعات اسلام و جامعه دانشگاه لیدن (LUCIS) و انتشارات Brill است و به ارائه نتایج پژوهش‌های معاصر درباره اسلام و فرهنگ‌های مسلمان، توسط متخصصان حوزه‌های مختلف، می‌پردازد.
The Book of Travels
کتاب سفرها گزارش شگفت‌انگیز و اول‌شخص حنا دیاب از سفرهای او به عنوان یک جوان از زادگاهش حلب به دربار ورسای و بازگشت به حلب است که او را برای همیشه به یکی از مشهورترین آثار ادبی جهان، هزار و یک شب پیوند داد. دیاب، یک مسیحی مارونی، به عنوان راهنما و مترجم برای طبیعت‌شناس و باستان‌شناس فرانسوی، پل لوکاس، خدمت می‌کرد. بین سالهای 1706 تا 1716، دیاب و لوکاس از سوریه، قبرس، مصر، طرابلس، تونس، ایتالیا و فرانسه عبور کردند. در پاریس، حنا دیاب با آنتوان گالان ملاقات کرد که به ترجمه بسیار محبوب خود از هزار و یک شب، چندین داستان که توسط دیاب روایت شده بود، اضافه کرد.
Atlas des mondes musulmans médiévaux
این اثر حاصل همکاری گروهی از پژوهشگران تیم «اسلام قرون وسطی» در آزمایشگاه «شرق و مدیترانه» (CNRS) است و با بهره‌گیری از حدود ۲۰۰ نقشهٔ اصیل، متون تحلیلی، منابع تاریخی و تصاویر، نمایی جامع از تاریخ، سیاست، اقتصاد، جامعه، دین و فرهنگ جهان اسلام از اواخر دوران باستان تا آغاز دورهٔ مدرن ارائه می‌دهد.
Crisis before the Fall: Some Speculations on the Decline of the Ottomans, Safavids and Mughals
سه امپراتوری بزرگ عثمانی، صفوی و گورکانی، قرن‌ها بر بخش‌های وسیعی از جهان اسلام حکم راندند. این امپراتوری‌ها، با وجود تفاوت‌های فرهنگی و جغرافیایی، از ساختارهای سیاسی و نظامی مشابهی برخوردار بودند. اما از نیمه‌ی دوم قرن هفدهم میلادی، هر سه امپراتوری با بحرانی مشترک روبرو شدند که سرانجام به فروپاشی یا تضعیف شدید آنها انجامید. سقوط این امپراطوری‌های قدرتمند و چرایی آن موضوع نظریه‌پردازی‌های مختلفی بوده است. روحان دسوزا در مقاله‌ی «بحران پیش از سقوط: تأملاتی دربارهٔ افول امپراتوری‌های عثمانی، صفوی و گورکانی» با ردّ نظریه‌های مبتنی بر رکود فرهنگی یا ایدئولوژیک، بر عوامل درونی و ساختاری تأکید می‌کند. او معتقد است که دگرگونی‌های فناوری نظامی در اروپا، به ویژه ظهور ارتش‌های مجهز به آتش‌بار متمرکز، به تدریج برتری سواره‌نظام سنتی این امپراتوری‌ها را از بین برد.
Muslims in Spain, 1492-1814
نویسنده در این کتاب، روابط میان اسپانیا و مسلمانان را از اواخر قرن پانزدهم تا قرن هجدهم، که دوره‌ای پر از کشمکش‌های پیوسته بود، بررسی می‌کند. با این حال، در آن دوران، هزاران مسلمان در اسپانیا حضور داشتند؛ از سفیران و تاجران گرفته تا تبعیدیان، نوکیشان و مسافران. راهبردهای مذاکره‌ای‌شان و حمایت‌هایی که از هردو سوی مدیترانه دریافت می‌کردند، نشان می‌دهد که مناسبات اسپانیایی‌ها و مسلمانان بر پایه‌ی مصلحت‌اندیشی سیاسی و رویکردی عمل‌گرایانه استوار بوده و همین امر منجر به ایجاد پیوندهای سیاسی و اقتصادی عمیقی میان آنان شد. این روابط، پس از انعقاد معاهدات صلح میان اسپانیا و کشورهای مسلمان در سالهای ۱۷۶۷ تا ۱۷۹۱، گسترش فراوانی یافت. این کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ روابط سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی میان اسپانیا و کشورهای مسلمان مغرب و خاورمیانه در اوایل دوران مدرن، خواندنی و مفید خواهد بود.
Writing History at the Ottoman Court
Editing the Past, Fashioning the Future
تاریخ‌نگاری عثمانی در سده‌های پانزدهم و شانزدهم میلادی، نقشی حیاتی در شکل‌دهی هویت عثمانی و تثبیت ساختار حکومتی این سلسله در دوران گسترش پرشتاب امپراتوری ایفا کرد. این اثر، با بررسی پیام‌های ضمنی نهفته در متون و تصاویر نسخه‌های خطی شاخص، چگونگی تأثیرگذاری تاریخ‌نگاری بر این تحولات را واکاوی می‌کند. کتاب به پرسش‌هایی اساسی پاسخ می‌دهد، از جمله: عثمانیان، خویشتن را در دربار و در مواجهه با دیگران چگونه می‌دیدند؟ تصویر شهریار آرمانی در ذهنشان چگونه بود؟ فرهنگ و جایگاهشان در جهان را چگونه تعریف می‌کردند؟ و اسلام چه نقشی در خودشناسی آنها ایفا می‌کرد؟
The Shīʿa in Iraqi Heresiography
The Structure and Transmission of the Material up to al-Ashʿarī (d.324/935)
این کتاب به ارائه تصویر شیعه در ادبیات موجود الهیاتی-دوکسوگرافی عراق تا اوایل قرن چهارم هجری می‌پردازد. با در نظر گرفتن دوکسوگرافی‌ها به‌عنوان محصولات متنی محافل کلامی قرن سوم هجری، این اثر دیدگاه عمیق‌تری را درباره منشأ و انتقال این مجموعه مهم از منابع ارائه می‌دهد و همچنین تصاویری خاص از شیعه اولیه که این متون ترسیم می‌کنند را بررسی می‌نماید. این کتاب در 2025 منتشر شده است.
در سالهای اخیر، شیعه شناسی در دانشگاهها و مراکز پژوهشی غرب، رشد چشمگیری داشته است. یکی از زمینه های مهم آن، سقوط دولت بعثی عراق بود که سبب شد قدرت شیعه در خاورمیانه بیش از پیش توسعه یافته و بیشتر شناخته شود.
Zanzibari Muslim Moderns
Islamic Paths to Progress in the Interwar Period
این کتاب یک پژوهش تاریخی درباره زنگبار در سالهای میان دو جنگ جهانی است. این دوره، شاهد دگرگونی‌های فکری و اجتماعی شتابان در جهان اسلام بود؛ دوره‌ای که بحث‌های داغی بر سر مفاهیم پیشرفت و توسعه اسلامی جریان داشت. اما این فرایند در زنگبار چگونه رقم خورد؟
نویسنده با تکیه بر طیف وسیعی از منابع – اعم از اسلامی و استعماری، خصوصی و عمومی – بررسی می‌کند که این مفاهیم چگونه در جزیره زنگبار پذیرفته شد و گسترش یافت. او استدلال می‌کند که اندیشه‌ای نو در فضای فکری زنگبار سر برآورد: «مدرن مسلمان». نویسنده با ردیابی عواملی که نگرش‌های این چهره نوظهور را شکل دادند، به پیوندهایی میان نوگرایان اسلامی خاورمیانه، آموزه‌های صوفیانه محلی و کشور نوپای عربستان سعودی اشاره می‌کند. او فعالیت‌های نوگرایان مسلمان را در نظام استخدامی دوران استعمار، مشارکتشان در مباحث بین‌المللی، کنشگری‌های اجتماعی‌شان و دیگر زمینه‌ها به تصویر می‌کشد. همچنین به بررسی چگونگی شکل‌گیری انجمن‌های مذهبی متعدد در این دوره و نیز دیدگاه‌های نوگرایان مسلمان در باب موضوعات گوناگون - از مراسم تدفین و جشن‌های میلاد پیامبر گرفته تا عادات مطالعه - می‌پردازد. پرسشی که در سراسر کتاب مطرح می‌شود و در ذهن بسیاری نوگرایان مسلمان هم جولان می‌داد، این است: توسعه را چه کسی باید اجرا کند؟ و به سود چه کسی؟
The Persian Mirror
Reflections of the Safavid Empire in Early Modern France
کتاب "The Persian Mirror" به بررسی چگونگی شکل‌گیری تصور و بازتاب‌های فرهنگی و سیاسی امپراتوری صفوی ایران در فرانسه طی قرن‌های شانزدهم و هفدهم می‌پردازد. نویسنده، سوزان مختبری، بر این تمرکز دارد که چگونه امپراتوری صفوی نه تنها به‌عنوان یک قدرت شرقی، بلکه به‌عنوان الگویی از ظرافت، قدرت و سیاست هوشمندانه برای فرانسویان مطرح شد. این کتاب به‌طور خاص نشان می‌دهد که چگونه رهبران، دیپلمات‌ها و هنرمندان فرانسه از ایران صفوی الهام گرفتند و این بازتاب‌ها در سیاست خارجی، هنر و ادبیات آن دوران منعکس شد.
